یک روز ویژه از نزدیک با مارکوس وایسبک
"دوازدهمین بزرگداشت مرتضی ممیز"
نیما هامون
حضور "مرتضی ممیز" در گستره گرافیک ایران چنان است که می تواند همچنان پس از 12 سال از رفتنش، بر روند آموزش گرافیک تاثیرگذار باشد. گویی هرآنچه با نام این مرد بزرگ پیوند داشته باشد رسالتش پربارتر شدن سپهر طراحی گرافیک ایران است.
موسسه فرهنگی هنری ممیز امسال نیز به رسم سالیان گذشته بزرگداشتی درخور را تدارک دیده بود. نمایش تصویر سازی‌های ممیز در کنار دعوت از چهره‌ای جهانی در گرافیک دیزاین و همچنین برپایی نمایشگاهی از آثار خسرو بیات برنامه هایی بودند که هرکدام به تنهایی یک کلاس آموزشی برای علاقمندان این حوزه هستند. مهمان امسال "مارکوس وایسبک"، پروفسور دانشگاه باهاوس وایمار آلمان در هنر و دیزاین بود.
"یک روز ویژه از نزدیک با مارکوس وایسبک در مدرسه‏ ی ویژه"
در ادامه‏ ی حضور مارکوس وایسبک در ایران، مدرسه‏ ی ویژه در همکاری با موسسه فرهنگی هنری ممیز اقدام به برگزاری کارگاه یک روزه گرافیک دیزاین در محل آموزشگاه نمود که با استقبال خوب هنرجویان مواجه گردید. مدرسه‏ ی ویژه از معدود مراکزی است که با ایجاد ارتباط میان فعالان حوزه گرافیک دیزاین در دنیا و مخاطبان مشتاق آن در کشور، جایگاهی ویژه در گستره آموزش گرافیک دیزاین دارد و با نگاهی به حضور 12 ساله‏اش آن در این عرصه و استقبال مخاطبان می توان دریافت که در این راه توانسته قدمهایی موثر بر دارد.
کارگاه یک روزه با "مارکوس وایسبک" در ساعت 10 صبح روز یکشنبه 5 آذر 96 و با حضور بیش از 30 از نفر از هنرجویان علاقمند در محل مدرسه‏ی ویژه برگزار گردید. ابتدا "امراله فرهادی" موسس و مدیر این مدرسه ضمن خوش‏آمد‏گویی به مارکوس وایسبک و شرکت کنندگان به طور مختصر از ماهیت کارگاه‌های این‏چنینی که در مدرسه‏ ی ویژه برگزار می شود و همچنین فرصتی که برای کسب تجربه و دانش در اختیار علاقمندان قرار می دهد سخنانی ایراد نموده و در ادامه به معرفی مختصری از مارکوس وایسبک پرداخت.
مارکوس وایسبک در خصوص نحوه انجام فرایندهای کارگاه توضیح داد و گفت؛ در این کارگاه ما می خواهیم به جای آنکه تصویرها را بصورت مستقیم، متفکرانه و چیده شده خلق کنیم با طراحی یک سیستم، سازوکاری خودکار برای تولید تصاویر ایجاد کنیم بدون آنکه ما در تولید نهایی نقشی داشته باشیم و یا بتوانیم مختصات آن را پیش بینی کنیم. این شیوه خلق تصاویر ما را با دنیایی از اتفاقات و امکانات مواجه می کند که شاید خلق متفکرانه و از پیش تعیین شده آنها بعید به نظر برسد. وی افزود که این کارگاه سه بخش خواهد داشت و پس از پایان هر بخش توضیحات بخش بعدی ارایه می شود. برای بخش اول مارکوس از حاضرین خواست تا با استفاده از وسایل و لوازمی همچون نوارچسب رنگی، توپ پینگ پونگ، دوربین عکاسی، منشور، چسب مایع و غیره که از قبل برای کارگاه آماده کرده بودند، با توجه به توضیحات شروع کارگاه به تولید تصویر بپردازند. و برای این کار هیچ محدودیتی در بهره‌گیری از امکانات و اتفاقات پیرامون نداشته باشند. از حرکت آرام سایه ها در اثر حرکت خورشید گرفته تا آثار لاستیک ماشین های عبوری بر روی سطح کاغذ. مارکوس به شرکت کنندگان 2 ساعت فرصت داد تا بخش اول کارگاه را به انجام برسانند و در طی این دوساعت نیز با نظارت بر کارهای در حال انجام شرکت کنندگان راهنمایی های لازم را برای رسیدن به تصاویر مطلوب ارائه می داد. شرکت کنندگان می توانستند به صورت گروهی و یا فردی اقدام به تعریف سازوکار خلق تصاویر نمایند.
در ابتدای بخش دوم مارکوس از شرکت کنندگان خواست تا 3 تصویر از میان تصاویر تهیه شده انتخاب کرده تا ویرایش‌های مورد نظر خود را بر روی آنها انجام دهند. همچنین خواست تا هر فرد یا گروه عنوانی برای تصویر خود انتخاب کند که می توانست یک کلمه یا یک قطعه شعر باشد. این مرحله به نظر در عین سادگی برای شرکت کنندگان چالش برانگیز بود انتخاب سه تصویر از میان ده ها و شاید صدها تصویر خلق شده و در ادامه قرار دادن عنوانی بر آن که مارکوس برای این مرحله یک ساعت زمان در نظر گرفته بود. پس از اتمام زمان بخش دوم کلیه تصاویر انتخابی توسط شرکت کنندگان به نمایش در آمد و در حین نمایش هر تصویر، خالق آن مختصری از ایده و نحوه خلق آن برای حاضرین بیان می کرد که می توان گفت به نوعی رمزگشایی از تصویر پیش روی حاضرین بود. جذابیت بصری تصاویر بدست آمده بعضا آنچنان بود که تحسین مارکوس وایسبک را بر می انگیخت و به آسانی می شد رد هیجان و رضایت را در چهره شرکت کنندگان دید. چرا که با بکار گرفتن روش‌ها و ابزارهای کاملا ساده توانسته بودند تصاویری بدست آورند که شاید تا قبل از آن تصوری در ذهن خود از آنها نداشتند.
در آغاز بخش سوم مارکوس از همگی خواست تا با استفاده از تصاویر و عناوین انتخابی جلد یک کتاب با اندازه A5 را لی آوت کنند. نویسنده کتاب هم خودِ فرد بوده و نشان مدرسه ویژه و همچنین دانشگاه باهاوس وایمار نیز می بایست در لی آوت آن مورد استفاده قرار می گرفت. برای این بخش مارکوس یک ساعت زمان در نظر گرفت. و این چالش این مرحله بود. چرا که شرکت کنندگان می بایست در عرض یک ساعت یک جلد کتاب را بطور نهایی به پروفسور وایسبک ارائه می کردند.
همانند سایر مراحل، مارکوس وایسبک با نظارت بر کار تک تک شرکت کنندگان و ارائه راهنمایی های لازم آنها را در رسیدن به اثر نهایی کمک می نمود. با پایان وقت تمام آثار به نمایش درآمدند و خالق هر اثر مختصری از تجربه بدست آمده از کارگاه را برای دیگران بیان کرد. مارکوس وایسبک با پشتوانه تجربه و دانش خود حاضرین را برای چند ساعت به سفری در دنیای پر از امکان و احتمال خلق تصاویر برده بود که شاید تا پیش از آن برایشان قابل تصور نبود. استفاده از تصاویر آماده، از پیش طراحی شده و همچنین ترکیبها و فرم‌های آشنا، طراح گرافیک را گاها برای رسیدن به یک محصول تصویری جذاب دچار چالش می نماید. در جهانی که افراد با بی‏شمار تصویر در روز مواجه می شوند و بی اعتنا از کنارشان عبور می‏کنند، ساختن تصویری جذاب که شبیه دیگری نیست می تواند نگاه مخاطب را به خود جلب کند. کارگاه یک روزه مارکوس وایسبک، افقی جذاب را پیش چشم هنرجویان شرکت کننده گشود و این امکان را فراهم کرد تا هر فرد با تجربه کردن آن «جور دیگر دیدن» را تمرین کند.


غزاله بروسان


فاطمه موسوی


علیرضا ابراهیم خانی


نیما هامون


آرش تجریشی


فاطمه تن دسته


گلبن رسولی


حمید حمیدی


مهدیس رحیمی


مریم فنونی - بهناز نقی زاده


مهران عبدویس


مینا حسینی - نیلوفر محمودیان


پرستو حیدری


پریسا گلاب


صبا محمدی - مهرنوش رزاق منش


ساناز عبادی


ساناز حاجی خانی


سارا کاظم زاده


سونیتا رحمانی