نمایشگاه «رودچنکو 120» در نگارخانه ويژه
پوسترهای طراحان گرافیک روسی به مناسبت یکصدو بیستمین زاد روز «الکساندر رودچنکو» به همراه مروری بر آثار گرافیک و عکاسی او جمعه 5 تا 12 آبان 1391 - نگارخانه ويژه
با همکاری ؛ و حمایت بینال طراحی گرافیک «گلدن بی» مسکو و شرکت دید گرافیک



آلکساندر رودچنکو: «آينده يگانه هدف ماست»

«آلکساندر رودچنکو» يکي از با استعدادترين و با نفوذترين هنرمندان ساختارگراي اتحاد جماهير شوروي است که در سال 1891 در آستانه ‏ي انقلاب روسيه در سن‏ پترزبورگ به دنيا آمد.
يازده ساله بود که با خانواده‏اش به «قازان» نقل مکان کرد و در بيست سالگي وارد دانشکده هنر قازان شد و در کلاس هنر «نيکلاي فشين» نام‏نويسي کرد. نقاش مشهوري که نفوذش نقطه‏ ي عطفي در زندگي آلکساندر جوان شد و سرنوشت او را به عنوان نقاش رقم زد، و همين جا بود که با تنها عشق واقعي زندگي‏اش «واروارا استپانوا» که بعدها نقاش مشهوري شد، آشنا شد و تا پايان عمر بهترين دوست و دستيار دائمي او بود. دو سال بعد آن‌ها به مسکو گريختند و در همان شهر ماندگار شدند. رودچنکو سعي کرد وارد دانشکده‏ ي هنرهاي زيباي مسکو شود ولي «کنستانتين کاروين» او را رد کرد.
او که به استعداد اين مرد جوان پي برده بود در توضيح تصميم خود گفت «رودچنکو هم اکنون نقاش ماهري است؛ ديگر چيزي وجود ندارد که بتوانيم به او ياد بدهيم» گوئي در تأييد اين حرف بود که رودچنکو در بيست و پنج سالگي بدون هيچ آموزش رسمي، استاد هنر کارگاه‏ هاي مشهور «وهتمس» _ کارگاه ‏هاي عالي هنري _ فني و از نخستين الگوهاي باوهاوس شد.
پس از انقلاب اکتبر روسيه، اعتقاد فراگير رودچنکو به کمونيسم و احساس استثنائي آزادي که زماني دست نيافتني بود، موجب شد که اين ايام مهمترين سال‏ هاي فعاليت او باشد. او که همواره در پي شيوه ‏هاي جديد بيان بود به نقاشي و تصويرگري پرداخت و در طراحي گرافيک و طراحي صحنه دست به تجربه زد و طبع خود را در معماري و صنعت تبليغات آزمود.
طولي نکشيد که نخستين نمايشگاهش برپا شد. رودچنکو از بنيان‏گذاران ساختارگرائي روسي بود که اعتقاد داشت هنرش براي زندگي روزمره طراحي شده است نه براي قصرها، معابد و موزه‏ ها.
او که روياي آفرينش براي آينده را در سر مي‏پروراند. بخت آن را داشت که هم‏زمان با غول‏هاي آوانگاردي چون تاتلين و کاندينسکي، مايوچ ولزتيسکي، پاپوا و مايا کوفسکي به روياهايش جامه‏ ي عمل بپوشاند.
آن‏ها در کنار يکديگر فضاي پايتخت را در طول اين دوره‏ ي انقلابي ساختند و جديدترين پديده ‏ها را در هنر آوانگارد ابداع کردند.
آن‏ها هنر آبستره را خلق کردند. اين حرکت جديد بعدها به پاريس منتقل شد و در مونپارناس جاي گرفت ولي اين نهضت جوان فوق انقلابي در آن زمان در روسيه‏ ا ي فقير، زير هجوم نيروهاي قدرتمند ضد انقلابي با شتابزدگي شکوفا شده بود.
رودچنکو که هميشه نوآور بود، در 1921 از دنبال کردن نقاشي مرسوم دست کشيد و اعلام کرد که به «هنر صنعتي» روي آورده و تلاش او براي خلق اشياي واقعي سبب آشنائي رودچنکو با کالاهاي معمولي شد و او را به يکي از پيشگامان طراحي تبليغاتي شوروي تبديل کرد. او با تبديل حوزه‏ي لوازم خانگي به عرصه ‏‏ي هنر خود، به خلق «طرح براي خود زندگي» مشغول شد.
رودچنکو هنرش را با معماري مدرن، طراحي داخلي ، پوشاک در آميخت و اين راهکار خلاق و سبک طراحي ساختارگرا و متمايز رودچنکو، اثر خود را تقريباً بر تمامي صنعت کالاهاي اساسي روسي دهه‏ ي 1920 باقي گذاشت. رودچنکو در 1925 در نمايشگاه بين‏الملي هنرهاي مدرن صنعتي و تزئيني در پاريس شرکت کرد و در چهار گروه مدال نقره گرفت. در همين نمايشگاه بود که هنر جديد شوروي در عرصه ي بين ‏المللي مطرح شده و براي نخستين بار در سطح جهان به رسميت شناخته شد.
پس از آن، نوبت به تجربه در حوزه‌ ي عکاسي رسيد که باعث شد مردم او را با عکس‌هايش بيشتر بشناسند. عکاسي براي او ابزاري شد که به مشاهده‏ گر امکان مي‌داد «دنيا را با ديد کامل 360درجه ببيند.»
در دهه ‏ي 1930 که استالين نظام سرکوب و کنترل بي‏رحمانه ‏اي برقرار کرده بود، ديگر جائي براي خلاقيت مهار نشده ‏ي رودچنکو نبود، زندان به هنر آوانگارد نيازي نداشت. رودچنکو نمي‏توانست زير يوغ استبداد کار کند و هنرمند درونش به تدريج خاموش شد.

«خلاصه‏ شده از مقاله‏ ي آلکساندر رودچنکو: «آينده يگانه هدف ماست» - اُلگا سورينا _ ترجمه‏ ي مژده دقيقي _ نشريه طراحي گرافيک نشان _ شماره 27 _ بهار 1391 _ صفحه 68 و 69